ජන වහරින් බිඳක්........

ශ්‍රී ලංකා‍වෙ ප්‍රධාන භාෂාව වන සිංහල භාෂාවේ ව්‍යවහාරය පිළිබඳ විමසා බලන කල පැහැදිලි වන්නේ ඒ ඒ ප්‍රදේශයට අනුව පමණක් නොව,පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට අනුවද කාලයෙන් කාලයටද,වෘත්තියෙන් වෘත්තියටද, ආදී වශයෙන් කිසියම් වෙනස්කම් සමුහයක් දක්වනු ලැබේ.මේ වෙනස්කම් සමුහය නිසා භාෂාවේ ස්වරූපය මතුනොව, බසවහරන්ගේ ස්වරූපය ද වටහා ගැන්මට ඉඩ අවස්ථාව උදා‍වේ.


ශ්‍රි ලංකාවේ ප්‍රදේශීය ව්‍යවහාරයන්

‍‍‍ 01. ඌව ජනවහර
02. දිගාමඩුලු ජනවහර
03. පානම ජනවහර
04. උඩරට ජනවහර
05. සතර කෝරලේ ජනවහර
06. සබරගමුව ජනවහර
07.සත්කෝරලේ ජනවහර
08.වන්නියේ ජනවහර
09.නුවර කලාවියේ ජනවහර
10.රූහුණු ජනවහර
11.බස්නාහිරජනවහර

වෘත්තීය ව්‍යවහාරය
· ධීවර බස
· ගැමි වහර
· ශාන්තිකර්ම බස
· රොඩි ජනවහර
· වැදි ජනවහර
· කමත් බස



ඌවජනවහර

1.පාන් කළුව/පාන්දර/පාන්දොඩ =අඳුර නැතිකරගෙන ආලෝකය ඇතිවීම
2. වෛතාලෙ/ඉරිමාඋදේ =උදෑසනින්
3.කනිසම =වේලාව
4. කිරිවේලාව =උදෑසන සිට අට පමණ වනතෙක්වේ
5.ඇටබගව්ව =ඉර මුදූන් වන වේලාව
6. හීම්පීර/හිටිපියර/හිටිබීරම =මද්දහන
7. ඉරගල වැටුණා=ඉර බැසිම
8. වවුලන් බඩගගන ජාමය =ඉර බැසගෙන යන වේලාව
9. ගොංමං වේලාව/කුකුළන් ගස්යන යාමය =ඉර බසින වේලාව
10.බසමන්ද කළුවර =ඉර බැසගෙන ගොස් ටිකවේලාවයි
11. කිතයියා =හඳ
12.ගජරා/බොටකඳා/ අල්ලිස්අප්පු/අලි‍බොටා =අලියා
13. බණ්ඩාර හඳ =කිරි බැබළෙන හඳ
14. හෙවන් බෑම =හිරු රැස් ආවරණය වීම
15. සාක්කුලය =පෑවිල්ල
16.බීරනීබාලා =වැහි වළාකුළු මුදූන්වීම
17.නිල්ල =පොද වැස්ස
18.වැහි නිල්ල =වැස්ස පෑයු වේලාව
19.කුලන්තරය =මහවැස්ස
20.අන්දන් බුරුවා/කරකොළයා =ගෝනා
21.පරියා/සෝමා =වළහා
22.පරියාපුල්ලියා/දීයා/කොටිහපුවා =කොටියා
23හොටබරියා/මඩවල පසිම්බුවා= ඌරා
24. කෑටා/කුඩුවා/ඇදූරුකුක්කා =බල්ලා
25. කුංචා/පොන්නා =පුසා
26.අප්පල්ලෑවා =හෝතම්බුවා(මුගටියා)
27.තඹරැණියා =සැළලිහිණියා
28.ගම්පාළුවා =උළමා(ඔගම්පාළුවා)
29.ගස්බෝදා =කටුස්සා
30.ගම්බලයා =කොට්ටෝරුවා
31.ගොන්කඩුවා =මයිනා
32.මීච්චා =පොල්කිච්චා
33.දියකුකුළා =ඉබ්බා
34.ගස්ගෝනා =වඳුරා
35.පුක්ගැටයා =කිඹුලා
36.කම්බැල්ලා දේහිනී =සමුහයක් එක්ව කරන ගෝෂාව
37කොම්බා =දඟකාර කොල්ලා
38.කීකල බා‍සෙට නෑ =අකීකරු කොල්ලා
39.කුකාඩියා =හිතුවක්කාරයා
40.කුඩුම්බරයා =කොල්ලා
41. කෙලිගහ/කෙල්ලී/ කෙලී =දියණිය
42.කෝනමා =නිරුවතින් සිටින්නා
43.කෙලිහැලේ කරනවා =කුඩා ළමයින් සෙල්ලම් කිරිම
44.නට්ටාලී =සෙල්ලම
45.පුන්නනවා =නිදිකරනවා(නිදාගන්නවා
46කිස්කනවා =කෝටුවෙන් තැලීම

දිගාමඩුලු ජනවහර

1. අප්පා/අප්පෝච්චි = පියා
2. මෝ/මෝචි =මව
3. කිරි අම්මා =මවගේ මව
4. ආතා =පියාගේ මව
5. කිරිඅප්පා =මවගේ පියා
6. මුත්තා =පියාගේ පියා
7. කුඩප්පා =බාප්පා(කුඩප්පච්චි)
8. හීන් අම්මා = කුඩම්මා
9. බොටා =භාර්යාවවිසින්සැමියා අමතනආකාරය
10. හුරා/අප්පු =මස්සිනා
11. එතනා =නෑනා
12. උරේ එතනා =ඇවැස්ස නෑනා
13. මාමණ්ඩි = මාමා
14. හොටියම්මා/හොටියැත්දා=මහළු ගැහැණු අය
15. පැංචා /පැංචි =ළමයින්
16. කෙලා =කෙල්ලන්
17. කියත් =කියනවද
18. බලත් =බලනවද
19. ලියත් =ලියනවද
20. පිල්බරා =මොනරා
21. සකියා = මිතුර
22. කුඩී =බිරිය
23. සලක්කාරන් අරිනවා =සංග්‍රහකිරීම
24. එයියැන්තුන්නෙහේ =දිසාපති
25. පෝඩියාරේ =පොහොසතා
26. පරිෂාරී/යකුන්නෙහේ =යකදුරා
27. දූපුතා =දුවගේ ස්වාමිපුරුෂයා
28. පුතාදු =පුතාගේබිරිය
29. තරපාරු =මහතකෙනා
30. සෝමාරියා =කම්මැලියා
31. කෑකයා =කෑදර මිනිහා
32. මග =මගේ
33. කෑට කී ගානවා =බල්ලා බුරනවා
34. රොඹලෙ =සතෙකුගේ තොම්බ
35. ටොම්බ =වලිගය
36. තඹරැණියා =සැළලිහිණියා
37. මල්බැත්නා =සමනලයා
38. වප්පියා/සකලයා =කුරුල්ලා
39. පරියා =වලහා
40. ගවර =‍ගානා
41. පුළුන්හැරයා =වඳුරා
42. හික්කා =සිකනැලා
43. පුඩැල්ලා =කූඩැල්ලා
44. රැකුල =වනාන්තරය
45. මුකලාන හිමේ=මහ වනය
46. තැටිගොම්මන්=බැදිකුට්ටිය
47. මුම්මාරිය=අහස් දියෙන් වැඩකරන කුඹුරු
48. කැටාව පෑදීම=මායිම් සෑදීම
49. බෝල්ලු/අම්බරුවෝ =මීහරක්
50. අල්ලස්=පඬුරු

පානම ජනවහර

1. ඒලයියා=හිරු
2.තෙයියා=කුරුල්ලා
3 කුට්ටාලි=යහළුවා
4. හරන්කුට්ටියා=අවජාතකයා
5. හූන්දෑම=සුසුම්ලෑම
6.විපිරියාස=වැඩකට නතිදේ
7.විසපතලයා=මෝඩයා
8.හිංගලයා=මෝඩ ගැමියා
9.සංගදෝරුව=පලහිලව්ව
10.තිහරන් දැමීම=හාමත්විම
11.ඌසල්=සුන් සහල්
12.පංජම=සාගතය
13.තාංගුනොදීම=ඔරොත්තු නොදීම
14.උහන්දිරම=ගංවතුර
15.පැටුකුන්ජන්=දරුදැරියන්
16.පිංමාරි=යලකන්නය
17.මුම්මාරි=මහ කන්නය
18. සිහිපරාද=අමතක වීම
19.කඩගැනීම=අතරමංවිම
20.අඩයාලම=සලකුණ
21.පංචිඇදීම=උගුල් ඇටවීම
22.පුඩුක්කුවා=කපටියා/කෛරාටිකයා
23.විලපම=පණිවිඩය
24.එකට දෙකට යාම=මුත්‍රාකිරීමට යාම
25. අංකොළමිටියා=වළහා
26.වජ්‍රායුධය=වෙඩිඋණ්ඩය
27.මරෙක්වීම=මඟහැරීම
28.කිලාක් කොල්ලා=ලිපිකරුවා
29.ගොඩහැරේ=කැලැබද නොදියුණු ගම්
30 දොබ්බ=විශාල
31. හාටෙන් ගෑම=ඉබාගාතේ යාම
32.මරද=දිවුල්
33. කුරැයියන්=මාලු
34. මාලිපිං=ව්‍යජන
35. අක්කුතික්කුවිම=තෘෂ්ණිම්භුත විම
36.ඔප්පාරේ=විලාපය
37. කුරමේ=ක්‍රමය
38. පුරිච්චි=සතුට
39 තෙරික්කාට්ටු=‍‍ෙවෙහසීම
40.හොමරිකම=කම්මැලිකම

උඩරට ජනවහර

1. කලෙන්චි වීයාම=නැතිවීයාම
2.දරාල=ආරම්භය
3.හැල=කුඹුරේ එරෙන තැන
4.කෙම්පහන‍්=ගොවිතැන් කිරීමේදී කෘමීන් මර්ධනය කරන ක්‍රම
5. කඬාඩුව=ඇරලමාර්ගවල කැඩීයනතැන්
6.කොළදිංකරන කාලය=ගොයම් කපන කාලය
7.තොංගල=කෙළවර
8.බෝමුර ඇදීම=කමත ශුද්ධ කිරිම
9. මිනිය කැලේ ගැහීම=භූමීදානය
10.ගොංගැහිල්ල=ගවයන් දැක්කීම
11.කුථිල=මළමිනියකින් නැ‍ෙගන ගඳ
12.අප්පල්ලෙ=කෑම උයන හට්ටි
13.කුඩප්පා/බාලප්පා/හීන් අප්පා=පියාගේ බාල සහෝදරවරු
14.ලොකු අප්පා= පියාගේ වැඩිමහල් සහෝදරවරු
15.අකුල්පන=පොඩිවට්ටි
16.දාගල=මිරිස්ගල
17.බාලම්මා/හීන් අම්මා=මවගේ බාල සහෝදරියන්
18.ලොකු අම්මා= මවගේ වැඩිමහල් සහෝදරියන්
19. ඉයල්ල=අරපිරිමැස්ම
20.අම්මණ්ඩි=මාමණ්ඩි
21.දෙකඩහාල්=හුන්සහල්
22.පන්නෙ=ආහාර පිසිමට ගන්නා තුන පහ
23.මහගෙදර ඇත්තො=ස්වාමිපුරුෂයා
24.ගෙදර කාන්ඩෙ/අඹුව/මායියා/ඇ‍ඹෙණිය= භාර්යාව
25. මේ වැඩිම/පොහොති කිරිම=සංග්‍රාහ කිරිම
26.මහත්තයා=නෑනා
27.වහජ්ජා=මස්සිනා
28.ජගලයා=කෑදරයා
29.අද්දුවත්කෑම=නොසැලකීම
30.උදහැනැක්ක/හිමිදිරිය=උදෑසන
31. ගම්මැහේ=ගමේ ප්‍රධානියා
32. බහල=පසුව
33. කෙලිටික්ක=ගැටිස්සි
34. උඩදවුලවැස්ස=අනෝරාවැස්ස
35. කේලම්කාරයා=මඟුල් කපුවා
36. කාමරය කරනවා=පායනවා
37. පිහිනය=පණිවුඩය
38. අයිරුව=ආරංචිය/ස්ථානය/උදව්ව
39.කූඩුවීම=තරුණයකු තරුණියක හා විවාහවී දෙමාපියන්ගෙන් වෙන්වී ජීවත්වීම
40.හීන්න=හෙල් සහිත දුෂකරතැන්
41.දඩුබස්නාමානය=ඊ තලය වැටෙනදුර
42.ඉලන්දරවීම=ආඩම්බරවීම
43.උහන=මුහුණ
44. ඉස්ම=බඹ තිස්පහකදුර
45 කෝන්කම=ලැජ්ජාව
46. ඔච්චම/කෝලිත්ම/කොල්ලන්=විහිලුව
47. කුලිච්චම=මෙට්ටය
48. හීන්දලයා/එද්දලයා/ගුත්තා=හිතුවක්කාරයා
49. එළු ඇල්ලීම=කුරහන් බෑම
50. කට්ටන්කට්ටි=උගත්කම
51. පොයියංගම=කරදරය
52. කටකිරියාව=පිපාසය
53. අන්දෝසංසාරයක්=මෙලෝසිහියක්
54. කුත්තේරුය=දැඩිපිළිකුල
55. අකම්පාලවීම=කම්පාවීම

සතර කෝරලේ ජනවහර

1. කෙංචිවීම = කෙට්ටුවීම
2. ඉලව්ගෙදර = මළගෙදර
3. සංකමූඩිය=සේසත
4. සෝලිය=කරදරය
5. හැටගැරූනි=වැදගම්මකට නැති කතා
6. පලිසෝලී=දොස්තැබීම
7. උරුට්ටුවීම=සූදානම්වීම
8. හව් හිලිවීම=වැඩ අවුල්වීම
9. මුළුවාසක්=මුළු පළාතක්
10. අල්ලපනල්ලේ=අතරතුරේ
11. පයිරුපාසානම=ඇයිහොඳයිය
12. තාන්තුවාව=මංගල්‍යය
13. කොටහළුවීම=දැරියක වැඩිවියට පත්වීම
14. කොක්කනිය= බුලත් මල්ල
15. ගම්කාරයා = ඉඩම් හිමිය
16. යක්කු ගස් නගින වේලාව= මද්දහන් වෙලාව
17. අන්ධබීරි=රාත්‍රීයේ අඳුර
18. මන්ඩාරම=වැහි වළාකුළු
19. මහ දඹ වැස්ස=අනෝරා වැස්ස
20. ජහරවීම=මඩවී ජරාවීම
21. සිරිප්පානිය=හිරිකිත
22. හාචිය=හාදුව
23. හාචිකොටේ=කුඩා දරුවන්
24. කිරිකොටේ=කුඩා දරුවන්
25. පංචා, පැංචි=තරුණ තරුණියන්
26. බත් ලබ්බ/ බුම්බඩයා=කෑමට විතරක් අලස නැති
27. මේ සම්මජ්ජාති=මේ ආත්මයේ
28. අජල් නැති එකා=වැඩට සූර ගැමියා
29. මොරොන්ගාති=දඩබ්බරයා/ හිතුවක්කාරයා
30. හද්දික්කරාවේයාම=නන්නත්තාරෙ යාම
31. අභිමානවල=අහුමුළුවල
32. කඩවනච්චි=වනචර ගෑනු
33. කඩප්පුලියා=අයහපත් පැවතුම් ඇත්තා
34. විජ්ජුම්බර=විලාසිතා
35. පිල්ලෝඩි=බොරු විකාර
36. විසකුඩිච්චි=නපුරු ගෑණි/ විසාකාර ගෑණි
37. සක්කර වට්ටම= අඟර දඟරකාරි
38. හෙයියාවන්=මනමාලකම්
39. වැල්ගෝමුල්ල=ලැහැබ
40. ගම් බැදීම=ගම්මානයක් පිහිටුවීම
41. පැල් ඇටවීම=ගෙවල් තැනීම
42. පැලපදියන්වීම=පදිංචිවීම
43. අහේමය=සාගතය
44. වනපලා=පලා වර්ග
45. ඕසෙ ඇදීම=අඬහැරපෑම
46. ගොයම් හැදීම=පැල සිටුවීම
47. කරල් ගැනීම=නැකතට ගොයම් කැපීම

සබරගමුව ජනවහර

1. වලව්ව=රදලයගේ නිවස
2. කුමාරිහාමි=රදල කාන්තාව
3. ගල බැලු අය=මැණික්ගල මිලදිගත් අය
4. ගල දීම=ඉහළම මිලකී අයට මැණික විකණීම
5. රාජකාරිය=ඉඩම් භුක්තිය වෙනුවෙන් රදලයාට නොමිලයේ කරන සේවාව
6. හන්දුරුවෝ=රදලයා
7. අතාවුදයා/පහෙක්කාරයා=ඉඩම් බලා ගැනිමට පත් කළ නියෝජිතයා
8. මඩුපැල්ඇටවීම=කුඩා නිවාස තැනීම
9. මඩම =විශ්‍රාම ශාලාව
10. ගගුලබෑම=වැස්ස
11. සැහැල්ලුව=වන්දනාකරුවන්ගේ බඩුමුට්ටුදැමු මල්ල
12. දඬුකෝඩු=පළමුවරට වන්දනාවෙ යන අය
13. කිරිකෝඩු=පළමුවරට වන්දනාවෙ යන ළමයි
14. කෝඩුකාරයා=පළමුවරට ශ්‍රී පාද වන්දනාවෙ යන අය
15. කරැණා කිරීම=ශ්‍රී පාද වන්දනාවෙ යාම
16. හිමේ නැගීම=ශ්‍රී පාදයේ යාම
17. නඩේගුරා=ශ්‍රී පාදය වන්දනාවේ යන කණ්ඩායමේ ප්‍රධානියා
18. නඩය=වන්දනාවේයන කණ්ඩායම
19. පනිකකියන්=අලි අල්ලන අය
20. ගල්ලද්දන්=අලි ඇතුන් රැකබලා ගන්නන්
21. පන්නයා=අලි ඇතුන්ට කෑම සපයන අය
22. පතල=මැණික් ගැරීමට හාරන වල
23. හරිහවුල්කරුවන්=පතලේ වියදම දරණ අය
24. ඉල්ලම=පස්ඉවත්කළපසු හමුවන ගල්කැට සහිත තට්ටුව
25. පතල්වාඩිය=පතලේ වැඩකරන අය නවාතැන් ගන්න තැන
26. දෝනාව=පතලේ පතුලේ සිට ඉල්ලම ඇති දෙසටහාරන මාර්ගය
27. කට්ටකුඩය=ගැරිමට ගන්නා කූඩය
28. නාඹුව=ගැරිමෙන් පසු පතලේ ඉතිරිවන කොටස
29. සන්නම්=නොවටිනා මැණික් වර්ග


සත්කෝරලේ ජනවහර

1. තොවිල් කිරීම=කොන් කිරිම
2. නිසිනින්ද =තනිකැමැත්ත
3. සමෝසුමේ=දුකසැප බෙදාගැනීම
4. අගහරැව=අගෞරවය
5. හරිකෙලාව=ඊර්ෂ්‍යාව
6. පාච්චලේ=හැල්ලුවට ලක්කිරිම
7. ඕසිරිප්පු=ප්‍රසිද්ධ
8. තොලොංචිකිරිම=මැරීම
9. මහපදේකියා බැණිම=පිරිමියාට මවත් ,පියාත් සිහිකර බැණිම
10. වෙට්ටලු ගැහීම=සාගින්න
11. කුමතේරැව=අලාභානි තක්සේරු කිරිම
12. කටුව=ඉඩම
13. ඊස්මීස් නැතිව=මොහොතක් ව්වෙක නැතිව
14. බිං ඇඳිරිය=බිමට අඳුර වැටෙන වේලාව
15. දුක්හානියාපත=විපතට පත්වීම
16. කනපින්දම් ගැහීම=නැතිබැරිකම කියා උදව් ඉල්ලීම
17. පට්ටල් කි=රිම=මිතුරු කිරිම/යහළු කිරිම
18. ගොනාට ඇඳිම=මත්පැන් පානය
19. ආරුකිරීම=පොරොන්දු වෙනස් කිරීම
20. අකුලා ගැනීම=කරපු වැඩකින් ඉවත්වීම
21. ඒරුවීම/මුලිච්චිවීම=හමුවීම
22. සෝලි=දෝෂාරෝපණය
23. ඔජවැඩීම=ආඩම්බරවීම
24. තෙදපානම=බලයපෙන්වීම
25. කඩන්දු කිරීම=පොරොන්දු කැඩීම
26. උඩුකුරුඤ්ඤංවීම=දැඩිලෙස පුදුම වීම
27. සංහිද=දෙවියන් පුදන තැන
28. අරහත්තේ=දෙවියන්ගේ විමන
29. කෙම්මුර කිරීම=දේවාලය ඉදිරිපිට බෙරවාදනය කිරීම
30. තේවා කිරිම= පුදසත්කාර කිරීම
31. අවත්තේ=මලවුන් වෙනුවෙන් දන්දීම
32. ගම්කොටුව=ගෙවල් පිහිටි පෙදෙස
33. කොට්ටපිල=ගෙහිමියා නිදන තැන
34. කෝණගෙඩිය=අවුරුද්ද
35. අතල=කුඩා කළගෙඩි
36. සාරසුබාවට=පිළිවෙල
37. වල් ඇල්ලීම=හෙන්කෙටී‍ම අරම්භ කිරීම
38. සුමේ=කෙලවරක් නැති වැඩ
39. සද්දකාරයා=බෙරවාදනය කරන්නා
40. සුද්දකාරයා/හේනයා=රෙදි සෝදන්නා
41. එතනහාමි=ගෞරවනිය කාන්තාවන්
42. නිලමේ=කුලවත් පිරිමියා
43. ගෙඩියා‍=පහත් මිනිසා
44. කිඩහැල්ල=ගැහැණු ළමයා
45. කුඩහලුවා=පිරිමි ළමයා
46. මාමජ්ජා=මාමා

වන්නියේ ජනවහර

1. අද්දුවානය=හිරිහැරය
2. සනිඅ‍ෙඬ්=තෙල් මැතිරීම
3. තොවිල් කිරීම=කොන්කිරීම
4. ඉලන්දලේ=අවනම්බුව
5. ඉනංගුව/අඩිත්තරේ=ලස්සන
6. ගසරත්න නෑම්බියක්=අහංකාර තරැණියක්
7. කෙලිපරක්කුව=ලමිස්සියන්ගේ අඟරදඟර
8.දෙහෙට්ටියා=ප්‍රධානියා
9. නෑහේත්තුවේ=නෑගමන්යෑම
10. කයියේරිය=මනාලියන්ගේ ඇදුම්
11. ගම්බැස්සීම=බින්නබැහීම
12. යම පිරිමැහීම=මඟුල අවසන් කිරීම
13. තරුවාව=මඟුල් ගෙදර
14. කෙලිග=කෙල්ල
15. කොලුගහ=කොල්ලා
16. හීන්එකී=ළමයි
17. පැටියා/පැටී/හීන්එකා=ළමයින්
18. හුරා/වහජ්ජා=මස්සිනා
19. බක්කයියා=ලොකු අයියා
20. තුවාදිය=ජටාව බඳින තුවාය
21. කොක්කනිය=මල්ල
22. බඩදිය බෑම=මුත්‍රා කිරීම
23. පිටන්ගනේයාම=මළපහ කිරීම
24. මඩුගේ=ඉස්තෝප්පුව
25. සකියා=ප්‍රධානියා
26. කොට්ටෑනිය=යටලී
27. උමන්=පරාල
28. නිවහන්න=නිවාසය
29. මුගුරා=මහත මිනිහා
30. ඇටකාටු වු එකා=කෙට්ටු මිනිහා
31. බයියා=කුඩාදරැවා
32. ඔක්කා=උකුල
33. අත්තප්පා/සින්නා=සීයා
34. ගෑනිජ්ජා=ගැහැනිය
35. පොඩිස්සි=කෙල්ල
36. මුලිච්චිවීම/හදිවීම/ලෙදවීම=මුණගැසීම
37. තාන්තුවාව=විවාහය
38. අහතෝරනවා=මනාලිය බලන්නටයාම
39. බිහිමඩුව=කුරහන් තැන්පත් කරනතැන
40. කටකිරියාව=පිපාසය
41. පාවර=ගොයම් කමත
42. සලපතල=කඩිසරබව
43. පැන්නම=වැවක පිටවාන
44. වරදමන=අතහැරදැමු හේන
45. පොතාන=ලඳු කැළෑව
46. නවදැලිහේන=අලුත් හේන
47. දෙගිඩියල්=මේරූ කැළෑව


නුවර කලාවියේ ජනවහර


1. කනත්ත=අතහැරතිබී නැවත හෙළිකළ හේන
2. නවදැලිහේන=කැළෑව එළීකර පුළුස්සා සැකසු හේන
3. හොලිමුකලාන=අලි/කොටි/වලසුන් ඇති කැළෑව
4. මුල්කැටාහේන=බිම සැකසු හේන
5. මාසිමායිම්=ස්ත්‍රී මායම්
6. කෙකින්පත් ගැහිම=තොරතුරැ දැනගැනීම
7. නෙයියාඩම=නොමනා හැසිරීම
8. දාගලේ=සරාගික බව
9. නිංගිරාව=අපහාසය
10. වැලවරිගය=නෑදැ පරපුර
11. අම්මා=මව
12. අප්පා=පියා
13. බක්කා=ලොකු අම්මා
14. පුන්නි=පුංචි අම්මා
15. වාහේ=ස්වාමිපුරුෂයා
16. අඩවි/මායියා=බිරිඳ
17. කෙලිත්තිය/කෙලිසප්පි=කෙල්ල
18. දෝණි/දෝණිඩිංග=කුඩා දැරිය
19. ඇඹිටිල්ලා/කිරිසප්පයා=කිරිදරුවා
20. බෝලංගිරියා=හිතුවක්කාරයා
21. මදාවියා=ආයුෂ අඩු තැනැත්තා
22. නොසංඩාලයා=නොහික්මුණු තැනැත්තා
23. අවලම් පුතා/වම්බිගෙ පුතා=අවජාතකයා
24. මහපෝය=පසළොස්වක
25. ගොම්මන=හෙවණ
26. ගොන්කවඩියා=මයිනා
27. වැහිහේදිලි=වැහිපොද
28. පිලහොඳවීම=දැරියක වැඩිවියට පත්වීම
29. පිල් ගැහිම=අඹුසැමියන් පිලේ එකට සි‍ටීම
30. සාරසුබාවට=සිහිකල්පනාව
31. ගාල්වීම/පැල්ගැනීම=පවුලක් ලෙස එකට ජිවත්වීම
32. නම්වනම්=පෙළපත් නාමය
33. කිරිකඩසේලය=රියන්දහයකින් යුතු රෙද්ද
34. කැතිකඳ=කැති මුවහත් තැබීමට ගන්නාලීය
35. උඩු කිරීම=හේන් ගිනි තැබිම
36. දියදොස්=පැණි කොමඩු
37. අලියට වේලාව=බිමට අඳුර වැටෙන වේලාව
38. එල්ලංගාව=බෑවුම
39. ඇටාදැටියා වීම=යමක් වර්ධනය වීම
40. මහ එකා=වල් අලියා
41. ගුහාලය=පැල් මැස්ස
42. පූසා කෑම=සතුන් දඩයම් කර කෑම
43. මහඋළුගෙදර=සිරගෙදර
44. හේලංකඩ=ගෙවල් වල අගුව
45. හොබර=කුණු

රුහුණු ජනවහර


1. මාරියාව=වැස්ස
2. මල්ඉහිරෙන වැස්ස=සිරිපොද වැස්ස
3. මදව්දානවා=වාන්දමනවා
4. මදව්ව=පිටවාන
5. හින්නා/හින්නී=කුඩා
6. ගොවිපළ=කුඹුර
7. ආනම=රසවත් හොද්ද
8. හිඟන්නා=දඩයක්කාරයා
9. උසරා/ගජරා/බොටකඳා=වල්අලියා
10. පොට්ටනියා/මහරෑන්කාරයා=කොටියා
11. සුබරයා=මුවා
12. වරපොටයා=තලගොයා
13. ආප්පයා=හාවා
14. ගුගුරන්නාව=තුවක්කුව
15. කපන්නාව=පිහිය
16. කොටන්නාව=පොරය
17. රත්තා=ගින්දර
18. දිරච්චා=දර
19. පුබ්බරු=බත
20. කහවතුර=හොද්ද
21. ගඟුල=වතුර
22. පැඟිරියා=බුලත්විඩ
23. පඩිය=මී වදය
24. කටුබොර=දිවුල්
25. මිරිජ්ජ=මිරිදිය
26. කරිජ්ජ=නොපැසුණු රා
27. සුලිජ්ජ/හුලිජ්ජ=සුළුදිය
28. අහිනවා/නෙළනවා=උදළු ගානවා
29. ඉඩිතිතුවීම=කලබලවීම
30. සුමක්කරේ=කෙළවරක් නැතිව වැඩකිරීම
31. අතුකැටිය=ඉදල
32. මුස්න=කොස්ස
33. කරකසුරී=දක්ෂ
34. කටුව=කුර
35. පෙඳ=පිහාටු
36. මොදරා=මොනරා
37. මරඳයා=/අමදකුළුපාර=කලබලය
38. දෝස්මුරේ/අරියාදුව=තර්ජනය
39. අරෝව=රණ්ඩුව
40. කලහම්මාව=කැලඹිම
41. අබියෝගකාරයා=සිහිවිකල්වු අය
42. දොඩවනවා=දොස්කියනවා
43. හොඳකිරීම=සුද්ද කිරීම
44. ඔයනවා=ලෙලි ගහනවා
45. දෑවා=දැම්මා
46. තටාමාට්ටු කිරීම=දඩුවම් කිරීම/අවවාද කිරීම
47. රොඩුලෑම=හොරැහින් බැලීම
48. බුලත්ආදරය=සංගහ්‍ර කිරීම
49. කේලම්කාරයා=කපුවා
50. රහත්වෙලා=අතුරුදහන්වෙලා

බස්නාහිර ජනවහර

1. අවලෙ ඇදිම=අඟුලෙ හබල්ගෑම
2. නැතිවීම=මියයාම
3. ටැන්ටු කරත්තය‍=බක්කි කරත්තය
4. හේලංකඩ=ඔසරිපොට
5. හේලය=ඔසරිය
6. කොටහලුවීම/ගෙටවීම=දැරියක වැඩිවියට පත්විම
7. මාරියාව=රළ නැගීම
8. ගඟුල=වැස්ස
9. අන්දබුතෙ/අන්දබීතෙ=වැහි අඳුර
10. මාලක්කම=තාල අල්ලා නැටීම/සුරල් අල්ලා නැටීම
11. කුණ්ඩාව=කරදරය
12. උඩන්දිරම=සිද්ධිය/පළහිලව්ව/වගතුග
13. මහාලවදය=මහාඝෝෂාව
14. අංපටලා ගැනීම=රණ්ඩුසරුවල් ඇතිකර ගැනීම
15. මොරෝමකම්=දඩබ්බරකම්
16. හන්තින්නෑවේ=පුදුමය දැනවීම/විස්මය දැනවීම
17. හක්කොලන් ගැහීම=ගමපුරා ඇවිදීම
18. සබ්බුව=බැටන් පොල්ල
19. ටයියම බැලීම=ලතවීම/ප්‍රමාදය
20. පෝක්කඩේ=සියල්ල
21. ගොපිල්ල=ගොබය
22. කරටිල්ල=ගසක මුදුන
23. තරුගැට=මලෙන් මෝදු වෙලා එන ගෙඩි
24. මඩක්කුව=කොරහා/මඩිස්සලේ
25. පුලුබ්බෝදන=ආස්මී
26. සරක්කු=තුනපහ
27. පෙරන්ගෑම=සුද්ද කිරීම
28. හත්මාළුව=වර්ග හතක් එක්කර පිසින ව්‍යංජනය
29. අගහස්බත=ගොයම් පැගුපසු දෙන බත
30. සීරුකිරීම=වී මැනීම
31. කන්දෙපාහිනවා=සුද්ද කිරීම
32. රාහි කිරීම=වී ගොඩගැසීම
33. බැත=වී
34. පන්දලම=බුලත් වැලට හදන මැස්ස
35. ඉස්බුලත්=හොඳ බුලත්
36. ඇස් කොළ=සරුසාර බුලත් කොළ
37. වනාත පායනවා=ඇලමාර්ග සුද්ද කිරීම
38. වාන බැඳිම=අමුණ බැඳිම
39. හැල් කුඹුරු=එරෙන කුඹුරු
40. බාන=හරක් දෙන්නා
41. පුරවැඩීම=නැකතට වැපිරීම
42. බොකුගෑම=කුල්ලෙන් ගොයම් පිසදැමීම
43. ගොන්න=බුලත් විස්ස
44. කොළ මැඩීම=ගොයම් මැඩීම
45. කරල් ඇල්ලීම=නැකතට ගොයම් කැපීම
46. ගොයම් වැඩීම=කමතට ගොයම් දැමීම
47. වට කැඩීම=පැගී කමතේ පහලට වැටෙන ගොයම් ඉහළට දැමීම
48. අලකඳු/බතලකඳු=බතල පාත්ති
49. කොවුල්=බුලත් වැලට හිටවන කෝටු
50. රා රේන්දය=රා මැදීම/රා මැදීමේ අවසරය

වෘත්තීය ව්‍යවහාරය

ධිවර බස

1. හඳට යනවා=රාත්‍රී මුහුදු යෑම
2. මයක්කම=දැල් එළීම
3. පන්න කරනවා=මසුන් මැරීම
4. රස්සාවට යනවා=මුහුදු යෑම
5. මුහුදු කඩවර=මුහුදට අරක්ගත් දෙවියන්
6. කොවුලා=මසුන් මරන්නා
7. හැන්නැදිරාල=ඔරැව අයිතිකාරු
8. මණ්ණඩිරාල=මා දැල් අයිතිකරු
9. කෝඩියා=නවකයා
10. ලෙල්ලම=මසුන් විකුණන ස්ථානය
11. ගොඩකරය=ගොඩබිම
12. වඩදිය=මුහුදු ජලය ඉහළ යෑම
13. රුවල් තරුව=තරු හතක පොකුර
14. බඩසුද්දා=මෝරා
15. ඇවුළුම් බිලිය=බිලී කටුව

ගැමි වහර

1. අකම්පාල=කම්පා වෙනවා
2. අටං පහුර=අපිළිවෙළ
3. අප්පල්ල=වළඳ
4. අලකලංචි=කරදරය/කලබලය
5. උඩගෙඩි දෙනවා=රවට්ටනවා
6. ඕසෙට=ඕනෑ තරම්
7. කිරිපල්ල=යටිබඩ
8. කුසිල=දුගඳ
9. ගංතුලාන=එක ගමක සීමාව
10. තාන්තුව=හුදෙකලාව
11. නෝංජල්=නිවට
12. සෝලිය=කලහය
13. හාච්චිය=හාදුව
14. දා ගල=අත්ගල
15. සන්තෑසිය=විපත

ශාන්තිකර්ම බස් වහර

1. විලක්කුව=පන්දම
2. අගස් පිදිම=හේන් කුඹුරු
ගොවිතැනින් ලැබෙන ප්‍රථම අස්වැන්න කොටස දෙවියන්ට උදෙසා වෙන්කිරීම
3. ආතුරයා=ගිලන් වී සිටින පුද්ගලයා
4. දේව දානය=දෙවියන් උදෙසා කරන දානය
5. රට යකුම=කුමාර දෙවිවරුන් සත් දෙනා වෙනුවෙන් කරන ශාන්ති කර්මය

රොඩි ජනවහර
1. අංගයා=මිනිසා
2. තෙරි අංගයා=වැදගත් මිනිසා
3. බිම්හිරි=අහස
4. හාපදුමාන=හිරගෙය
5. පතලියෝ=කුකුල්ලු
6. දිග්ගුව=ගෙදර

වැදි ජනවහර

1. නාස් පොජ්ජ=නාසය
2. මවන ලැත්තො=මස්සිනා
3. තොපං=ඔබ
4. ගිනිරාව්වා=ගින්දර
5. ඒ ඇත්තෝ=එයා
6. මා දිය ගං ඇල්ල=මුහුද

කමත් බස

1. කොටන්නාව=උදැල්ල
2. කොළේ=ගොයම් ගොඩ
3. මුත්තෙට්ටුව=ආහාර
4. පුබ්බරු=බත්
5. යතුර=කුල්ල
6. ඉස්සර කරනවා=කනවා
7. ගොම් පස්=ගොම